Το άρθρο που ακολουθεί είναι από τον Δρ. Χρήστο Η. Καραγιάννη, Ειδικό Συμπεριφοριολόγο Κτηνίατρο, MSc, Dip. ECAWBM(BM), MRCVS, Διπλωματούχο του Ευρωπαϊκού Κτηνιατρικού Κολλεγίου Ευζωίας και Συμπεριφοράς.
Ο γραπτός λόγος χρησιμοποιείται, όπως π.χ. το άρθρο που διαβάζετε τώρα, για τη μεταξύ μας επικοινωνία. Τον ίδιο ακριβώς ρόλο στα ζώα διαδραματίζουν και οι φερομόνες, τις οποίες εναποθέτει ο σκύλος ή η γάτα σε κάποιο σημείο του περιβάλλοντός του, με σκοπό να επικοινωνήσει με τα άλλα ζώα που θα περάσουν αργότερα από τη συγκεκριμένη περιοχή. Οι συνθετικές φερομόνες με τη σειρά τους, οι οποίες κυκλοφορούν στο εμπόριο, μπορούν να βοηθήσουν εμάς τους ανθρώπους να μεταφέρουμε κάποια συγκεκριμένα μηνύματα στον σκύλο ή στη γάτα, έτσι ώστε να επηρεάσουμε τον τρόπο που οι τετράποδοί μας σύντροφοι αντιλαμβάνονται το περιβάλλον τους και να δημιουργήσουμε, έτσι, όσο πιο φιλικές συνθήκες γίνεται γι' αυτούς.
Στον σκύλο και στη γάτα έχουν εντοπιστεί διάφορα είδη φερομονών: φερομόνες που μεταφέρουν πληροφορίες για το αν ένα μέρος είναι επικίνδυνο, για το αν ένα ζώο βρίσκεται σε οίστρο, φερομόνες για το αν ένα μέρος είναι ασφαλές κ.α.. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, όταν μια γάτα έρχεται προς το μέρος μας και μας τρίβει τα μάγουλα της. Με τον τρόπο αυτό η γάτα αφήνει πάνω μας τις φερομόνες εκείνες που της δημιουργούν μια αίσθηση οικειότητας και ασφάλειας. Κάτι αντίστοιχο με την ανθρώπινη χειραψία και τη γνωριμία μεταξύ δύο ανθρώπων, αν θέλουμε να το μεταφέρουμε στον ανθρώπινο κόσμο.
Γενικά, οι φερομόνες παράγονται από διάφορα μέρη του σώματος του σκύλου και της γάτας κι έχουν διαφορετικές λειτουργίες, όπως προαναφέρθηκε. Γίνονται αντιληπτές από ένα ειδικό όργανο το οποίο βρίσκεται μεταξύ της μύτης και του ουρανίσκου (το όργανο του Γιάκομπσον), αντίθετα δηλαδή με οποιοδήποτε άλλο οσφρητικό ερέθισμα, το οποίο γίνεται αντιληπτό από τον οσφρητικό βλεννογόνο (κοινώς τη μύτη του σκύλου και της γάτας).
Οι συνθετικές φερομόνες που κυκλοφορούν στο εμπόριο διαθέτουν την ίδια χημική σύσταση και λειτουργία με τις φυσικές φερομόνες και μπορούν να βοηθήσουν το σκύλο και τη γάτα μας.
Συγκεκριμένα, για τη γάτα:
1) Οι φερομόνες οικειότητας F3 που αναφέρθηκαν είναι αποτελεσματικές στο να μειώσουν γενικά το άγχος της γάτας όταν αλλάζει περιβάλλον, κατά την επίσκεψη στον κτηνίατρο, όταν υπάρχουν αλλαγές στη ζωή των κηδεμόνων της (π.χ. μετακόμιση ή ο ερχομός ενός μωρού ή όταν ένα νέο γατάκι έρχεται για πρώτη φορά στο σπίτι), καθώς και στο να μειωθεί το μαρκάρισμα της γάτας, όταν αυτό σχετίζεται με παράγοντες στρες. Οι φερομόνες αυτές βρίσκονται σε δύο μορφές, σε μορφή σπρέι ή σε συσκευή διάχυσης που μπαίνει στην πρίζα. Η εμπορική ονομασία του συγκεκριμένου σκευάσματος είναι Feliway Classic®.
2) Οι φερομόνες κατευνασμού της γάτας, οι οποίες παράγονται από τη θηλυκή γάτα όταν γεννάει για να σημάνει την περιοχή ασφάλειας για τα γατάκια της. Οι φερομόνες αυτές χρησιμοποιούνται σε καταστάσεις στις οποίες οι σχέσεις μεταξύ των γατών του σπιτιού δεν είναι καλές με αποτέλεσμα να εκδηλώνεται κάποια προβληματική συμπεριφορά π.χ. επιθετική συμπεριφορά μεταξύ των γατών ή μαρκάρισμα με ούρα. Γενικότερα, οι φερομόνες αυτές είναι ιδιαίτερα χρήσιμες για να μειώσουν το άγχος σε καταστάσεις στις οποίες η σχέση μεταξύ των γατών είναι το αίτιο του προβλήματος. Η εμπορική ονομασία του παραπάνω σκευάσματος είναι Feliway Friends®.